EYT’DE SON DURUM!
CHP Çanakkale Milletvekili Bülent Öz, Geçtiğimiz gün emeklilikte yaşa takılanlar hakkında soru önergesi verdi. Bülent Öz, “Emeklilikte yaşa takılanlar için bir düzenleme yapılacak mıdır?” diye sordu.
VATANDAŞ HAKKINI İSTİYOR
Öz’ün soru önergesi şöyle:
İstediklerinde Mağduriyeti Bir Düzenleme ile Giderebilen İktidar, Emeklilikte Yaşa Takılanları Görmezden Gelerek, Emekçinin Hakkını Gasp Etmektedir.
Çalışarak Devlete katkı sağlayan ve pirim gün sayısını dolduran emekçinin emekli olması en doğal hakkıdır. Fakat 1999 yılında çıkan bir yasa, sadece bu tarihten sonraki işe giren vatandaşları değil, öncesinde çalışmaya başlamış ve emeklilik hakkı kazanmak için sadece pirim gün sayısı eksik olan vatandaşlarımızı da etkilemiştir. Hükümet olarak istediği her konuda düzenleme ile mağduriyet giderebiliyorken, maalesef emeklilikte yaşa takılan vatandaşımız için düzenleme yapmaması vatandaşımızı umutsuzluğa sevk etmektedir. Bir gecede çıkan yasa ile milyonlarca vatandaşımız yaş engeline takılarak hayal kırıklığına uğramıştır. Vatandaşlarımız umut verici bir açıklama beklerken Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı ’nın Emeklilikte Yaşa Takılanlar ne olacak sorusuna “Takılmaya devam edecekler” talihsiz açıklaması Sosyal Devlet İlkesine uymamaktadır.
İktidar Adaletini, Suriyeli’ye Ücretsiz Sağlık Hizmeti Verip, Emeklilikte Yaşa Takılanı 53 tl Ödemeye Mahkum Ederek Sağlıyor.
Sosyal Güvenlik, Sosyal Devletin görevidir. Yapılacak bir düzenleme ile mağduriyeti gidermek yerine, iktidar mağduriyeti arttırmaktadır. Emeklilikte yaşa takılan kişiler Sağlık Güvenceleri olması için Genel Sağlık Sigortası Pirimi yatırmak zorunda bırakılmaktadır. Prim gün sayısı dolduğu halde yaşa takılarak emekli olamayan vatandaşlarımızın 53 tl ödeyerek sağlıktan faydalanabilecek olmaları, hakkettikleri maaşı alamadıkları gibi sağlık haklarına da gasp uygulamasıdır.
Bir gecede çıkan yasa ile emeklilikleri engellenen vatandaşlarımızın yaşadığı mağduriyet maç başladıktan sonra kural değişmesiyle, bir tarafın kaybetmesine sebep olmakla aynı sonuçtur.
Mağdur Vatandaşımız Müsemma Değil, Hakkını İstiyor
1999 yılında bir kanun çıktı diye mağdur olup ailesi dağılan, çocuğunun eğitim masraflarını karşılamakta güçlük çeken ve bunalıma giren vatandaşlarımız için bir düzenleme talebimizi yineliyoruz. Çünkü finansman dağılımında Suriyeliler için limitsiz harcamalar yapılırken, emeklilikte yaşa takılanlar için finans dağılım dengesini bozacağı için düzenle yapılamıyor sebebi gerçeği yansıtmamaktadır. Mutlak ki emeklilikte yaşa takılanlar için yapılacak bir düzenleme maliyeti, Suriyeliler için bütçemizden harcanan ve harcanmaya devam edecek milyarlarca Dolardan daha fazla olmayacaktır.
İktidarın böyle bir düzenleme yapmaya gücü vardır ve mağduriyetin giderilmesi ile milyonlarca vatandaşımız ve aileleri rahat bir nefes alacaktır. Emeklilikte Yaşa Takılanlar ekstra müsemma gösterilmesini istemiyor, sadece hak ettikleri sosyal devlet güvencesine bir an önce kavuşmak istemektedir.
Suriyeliler İçin Hesapsızca Para Harcayanlar, Emeklilikte Yaşa Takılanlar Bütçeyi Sarsar Dememeli
Suriyelerin finans dağılımındaki limitsiz harcamaları devletimizin bütçesini sarsmadığı fakat emeklilikte yaşa takılanların bütçe dengesini bozduğu için yaşa takılmaya devam etmek zorunda kalmaları bağlamında yazılı olarak sorduğu sorular;
1 – 1999 yılında çıkan yasa ile kaç kişi emeklilikte yaşa takılarak mağdur olmuştur?
2 – Emeklilikte yaşa takıldığı için hak ettiği sağlık imkanlarından faydalanamayıp, sosyal güvence için kaç vatandaşımız Genel Sağlık Sigortası yatırmaktadır ve kaç vatandaşımız sağlıktan faydalanamamaktadır?
3 – Sağlık Bakanının da belirttiği gibi Suriyelilere sağlıktan ücretsiz faydalanma imkanı verildiği gerçeğinde, hak ettiği sağlık güvencesini alabilmek için 53 TL ödemek zorunda kalan emeklilikte yaşa takılan vatandaşlarımız için bir düzenleme yapmayı düşünüyor musunuz?
4 – Ülkemizde yaşayan Suriyelere, Sosyal Güvenlik kapsamında bugüne kadar ne kadar para harcanmıştır? Ve emeklilikte yaşa takılanlar için yapılacak bir düzeleme ile giderilecek mağduriyetlerin maliyeti ne kadardır?
5 – Emeklilik pirimi dolduğu halde yaşa takıldığı için kurumunda mecburen çalışmak zorunda kalan kaç vatandaşımız vardır?
6 – Sosyal Devlet ilkesi ile uyuşmayan “Takılmaya Devam Edecekler” anlayışı ne zaman son bulacak? Ve emeklilikte yaşa takılanlar için bir düzenleme yapılacak mıdır?
Bunun dışında, Mayıs ayının son günlerini yaşarken EYT konusunda yeni bir düzenleme maalesef yok. 17 Mayıs 2017 tarihinde meclis gündeminde de EYT konusu yer almadı. Meclis gündeminin ilk sırasında Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi TBMM Genel Kurulunda görüşüldü, beklentilerin aksine bu kanun teklifinde EYT, Emeklilikte Yaşa Takılanlar ve Erken Emeklilik yer almadı. (Teklifin Tam Metni İçin Tıklayınız.) Bugünkü yoğun gündemde EYT konusu maalesef yine ele alınmıyor. Geçtiğimiz günlerde işsizlik rakamları açıklandı (Tüik Açıklaması Ve İşsizlik Oranları İçin Tıklayınız). Bunca işsiz varken, EYT’lilere emeklilik hakkı verilmemesi genç işsizlere işsilik oranının çok yükselmesine neden oldu. Bu konudaki yorum ve köşe yazısını ayrıca buradan okuyabilirsiniz.
16 Mayıs 2017 tarihinde de meclis gündemi yoğundu HSK’ya üye seçimleri tamamlandı. Yine 15 Mayıs ve 16 Mayıs Tarihlerinde bakan Ziya Müezzinoğlu açıklamalarda bulundu. Açıklamalar özellikle ve sadece kıdem tazminatı düzenlemesini ilgilendirmekteydi. Yani EYT’liler için hiç ümit ve yapıcı bir ifadeye rastlanılmadı. Bekleyiş halen sürüyor. İşte EYT’de son dakika böyle.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar konusunda EYT’lileri heyecanlandıran son açıklamalar 9 ve 10 Mayıs tarihlerinde yapılan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ziya Müezzinoğlu açıklamalarıydı, ayrıntı için tıklayınız. Ancak Bakan Müezzinoğlu’nun 4 konu üzerinde çalışıyoruz cümlesine EYT, Emeklilikte Yaşa Takılanların dahil olmadığı ortaya çıktı. Yine EYT’liler her dakika açıklamalarını tetikte bekler hale geldiler. Bugün itibarı ile ne meclis gündeminde ne de Bakanlar Kurulu önünde bir çalışma, kanun tasarısı ve meclise sunulmuş bir kanun teklifi bulunmuyor.
EYT NEDİR?
Emeklilikte Yaşa Takılanlarla İlgili Kanun Değişikliği Teklifi (Kabul Edilmedi)
BAKAN MÜEZZİNOĞLU’NDAN SON AÇIKLAMA
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Müezzinoğlu’nda daha önceki son beyanat ise şöyleydi: “Emeklilikte yaşa takılan vatandaşlarımızın sabırla o yaşını tamamlamalarını öneriyoruz ve bunun dışında bir düzenleme yapamayacağımızı ifade ediyoruz.” dedi.
Bakan Müezzinoğlu, şunları ilave etti:
Emeklilikte yaşa takılan (EYT) ile ilgili olarak;
“Dolayısıyla, emeklilikte yaşa takılan vatandaşlarımızın sabırla o yaşını tamamlamalarını öneriyoruz ve bunun dışında bir düzenleme yapamayacağımızı ifade ediyoruz. Ama emeklilikle ilgili çalışma gününü doldurup da şu anda çalışmayanlar sosyal güvenlik kapsamı dışında kalıyorlar ve sağlık hizmeti alamıyorlar. Onlarla ilgili bu kanun tasarımızda, bu 53 liralık gelir testine tabi olmadan GSS primini ödeyerek onlar da bu ara dönemde sağlık hizmeti alabilecekler ama yaşlarını beklemekle ilgili şu anda bir düzenlememiz ve çalışmamız söz konusu değil.”
Devamla, Emeklilikte yaşa takılan (EYT) ile ilgili olarak;
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Müezzinoğlu, emeklilik primini doldurmuş ama 1-2 yıl veya 6 ay süre bekleyen durumunda olanların bu süre zarfında sağlık hizmetinden yararlanamadıklarını söyledi. Bu EYT’lilerin sağlık primi ödemek zorunda kaldıklarını belirten Müezzinoğlu, konuya ilişkin şunları söyledi:
“Bu sağlık primi onları zora sokuyor. Bu hafta onlara vereceğimiz müjde var. Genel Sağlık Sigortası (GSS) Genel Sağlık Sigortası’nda yapacağımız değişiklik ile aylık 53 liralık hiç gelir testine gitmeden bir GSS ödediğinde ailecek sağlık hizmeti alabilecek. Sadece devlet hastaneleri değil özel ve üniversite hastanelerinden sağlık hizmeti alabilecek. Daha önce 3 grup ödeme gerekiyordu. Bir grup 2 asgari ücretin üzerinde geliri varsa 427 TL idi. Onun altında 213 lira en alttaki 71 TL.” ödeme gerekiyordu.
Emeklilikte yaşa takılanlar hususundaki ızdırap halen sürüyor. 8 Eylül 1999 tarihine kadar emekli olmak için yaş şartı bulunmamaktaydı. 8 Eylül 1999 tarihinde kadınlar için 20 yıl hizmet ve beş bin gün çalışma yani prim gün sayısı gerekmekte, erkekler için ise 25 yıl hizmet, yani işe başlama tarihi ile emekliliğe müracaat günü arasında 25 yılın geçmiş olması ve 5000 gün de prim ödenmesi gerekiyordu. Bir gün sonra her şey değişti. Üçüncü bir şart daha eklendi. Bu da EYT’lilerin temel sorunu olan ve Emeklilikte Yaşa Takılma olarak ta ifade edilen Emeklilikte Yaşa Takılanların (EYT’lilerin) sorunu olan EYT’de yaş olarak ortaya çıktı.
Sorun bir türlü çözülmedi. Bu nedenle de emeklilikte yaşa takılan binlerce vatandaş konuyla ilgili yapılacak çalışmaların süratle neticelenmesini bekliyor. Öylesine zararlar doğdu ve EYT (emeklilikte yaşa takılan) binlerce insan yeniden telafisi güç veya imkansız durumla karşılaşmamak için çözüm bekliyor. Bu durumdaki emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) kendi konularında yapılan EYT haberlerini ve yeni gelişmeleri İnternet üzerinden takip ediyor. En son Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Müezzinoğlu, erken emeklilikte yaşa takılanlar hakkında açıklama yaptı. Bakan Müezzinoğlu bir önceki açıklamasında da EYT’liler için, emeklilik primini doldurmuş ama 1-2 yıl veya 6 ay süre bekleyen durumunda olanların bu süre zarfında sağlık hizmetinden yararlanamadıklarını, bu durumun yeniden düzenleneceğini ve artık sağlık hizmetlerinden GSS kapsamında yararalanabileceklerini ifade etti. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) için en son bilgiler….
Emeklilikte yaşa takılan (EYT) hakkında mevcut durum özetlenirse;
Şu anki sisteme göre, primini dolduran bir emekli adayı, emeklilik yaşını beklemek zorunda. Bununla ilgili, şimdiye kadar 3 kıstas belirlenmiştir. Daha önce ise yani, SSK’lı da 8 Eylül 1999’a kadar emeklilik için iki şart vardı.
Birincisi, sigorta süresi, kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl, ikincisi de 5000 gün prim sayısı. Sonra üçüncü bir şart geldi. (20 veya 25 yıl ilk işe girilen tarih ile emeklilik başvurusu tarihi arasında geçen süredir).
Sonrada ilave edilen şart ise 8 Eylül 1999’dan önce işe girenler için kadınlarda 40 ile 58, erkeklerde 44 ile 60 yaş arasında yaş bekleme süresi olarak aniden ortaya çıktı..
Memurlar ve Bağ-Kur’lular için de emeklilikte aynı şekilde yaş şartı getirildi…
Emeklilikte yaşa takılan (EYT) ile ilgili olarak; 2017’de erken emeklilik konusunda telafisi güç veya imkansız durumların olmaması, mezarda emekliliğin olmaması için çok acele çözüm ve müjdeli haber bekliyorlar. Türkiye şartlarında bir çok insanın yaş nedeniyle emekliliği göremeden hayatını kaybettiğini ifade eden Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT’liler) bunun hayati bir mesele olduğunu belirtiyorlar.
BİR ÇÖZÜM!
ERKEN EMEKLİLİK İÇİN YÜZDE 5 FORMÜLÜ
Kimi ülkelerde olan bu çözüm de tartışılmıştı. Tekrar konuşuluyor. Yani emekliliğine ne kadar yıl kalmış ise Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT’liler) alacağı emekli maaşından yüzde beş eksik alma koşulu ile emekli olması. Örneğin emekli aylığı 2000 TL. olacak Emeklilikte yaşa takılan (EYT’li) yaş koşuluna bir yıl kalmış ise 100 TL. eksik maaş alacak, yani 1900 TL. maaş ile emekli olacak. İki yıl kalan ise 1800 TL. maaşı kabul etmesi halinde emekli olabilecek.
Bazı mesleklerde erken emeklilik durumları da söz konusu. Bunlardan ‘Yıpranma’, ‘Fiili Hizmet Süresi Zammı’ denilen avantaj, çalışılan sürelere belli oranda gün eklenerek ve işe girişi geriye çekerek erken emekliliğin yolunu açıyor. Yani 12 ay çalışmış kişi 15 ay çalışmış sayılıp, işe girişi 3 ay geri çekiliyor.
Erkeklerde erken emeklilik için askerlik borçlanması da var. Askerliğini işe girmeden önce yapan çalışanlar, askerlik borçlanmasıyla 1-2 yıl hizmet ve kazanabiliyor. Yaşı erkene çekmek için askerliği işe girmeden önce yapmış olmak gerekiyor. İşe girilen tarih borçlanma süresini belirliyor.
Doğum borçlanmasıyla erken emeklilik, eksik primlerin tamamlanması ile oluyor. Yıl ve yaş şartını tamamlamış bir annenin eğer primi eksikse bunları tamamlamak için beklemesi gerekmiyor. 3 çocuğa kadar borçlanma yaparak, 6 yıl kazanılabiliyor. Evlat edinen annelerin de doğum borçlanması hakkı bulunuyor. Ancak evlat edinilen çocukların 2 yaşını doldurmamış olması koşulu bulunuyor.
15 yıl sigortalılık süresi, 3 bin 600 prim günü olanlar, emekli olabiliyor. Bu formülle emeklilik için öncelikle 9 Eylül 1999’dan önce sigortalı olmak ve yaş şartını tamamlamak gerekiyor.
Sürekli bakıma muhtaç derecede malul çocuğu bulunan kadınların, 2008’den sonra prim ödeme gün sayılarının 4’te 1’i, prim ödeme gün sayıları toplamına ekleniyor ve bu süreler yaştan düşüyor. Bu da bir avantaj sağlıyor.
SSK emeklilik tabloları aşağıdaki gibidir . Emeklilik geçiş tabloları erkekler ve bayanlar için ayrı ayrı düzenlenmiştir. 2015 SSK emeklilik tablolarında emeklilik yaşı ve ssk ya ödenmesi gereken primler ve sigortalılık süresi bulunmaktadır. Sigortalılık süresi ile prim ödeme gün sayısını karıştırmamak gerekir.Sigortalılık süresi ilk sigortalılığınızdan hesaplama yaptığınız güne kadar yada emekli olacağınız tarihe kadar geçmiş süredir.Aralarda boşluk olması önemli değildir. Dolayısı ile sigortalılık ne kadar erken başlamışsa o kadar avantajlı bir durum oluşmaktadır. Bir hususu daha açıklamak isteriz. Tablolardan yararlanırken eğer askerlik borçlanması yapacaksa askerlik ilk sigortalılıktan önce mi sonra mı ona bakmak gerekir. Askerliğin ilk sigortalılıktan önce olmasında ilk borçlanılan süre kadar ilk sigortalılık geri çekilecektir. Bu hususu unutmamak gerekmektedir.
KOŞULLARA GÖRE EMEKLİLİK TABLOLARI:
SSK emeklilik tablosu Erkekler
A. İşe Başlama Tarihi,
B. Erkeklerin emekliliği için sigortalılık süresi (ilk sigortalılık ile emeklilik başvuru tarihi arasında geçen süre )
C erkeklerin emekliliği için Tamamlaması gereken yaş
C. Erkeklerin emekliliği için tamamlaması gereken prim ödeme süresi
A. İşe Başlama B. Hizmet C.Yaş D.Prim
08.09.1976 öncesi 25 Yıl Yok 5000
09.09.1976-23.05.1979 arası 25 yıl 44 5000
24.05.1979-23.11.1980 arası 25 yıl 45 5000
24.11.1980-23.05.1982 arası 25 yıl 46 5075
24.05.1982-23.11.1983 arası 25 yıl 47 5150
24.11.1983-23.05.1985 arası 25 yıl 48 5225
24.05.1985-23.11.1986 arası 25 yıl 49 5300
24.11.1986-23.05.1988 arası 25 yıl 50 5375
24.05.1988-23.11.1989 arası 25 yıl 51 5450
24.11.1989-23.05.1991 arası 25 yıl 52 5525
24.05.1991-23.11.1992 arası 25 yıl 53 5600
24.11.1992-23.05.1994 arası 25 yıl 54 5675
24.05.1994-23.11.1995 arası 25 yıl 55 5750
24.11.1995-23.05.1997 arası 25 yıl 56 5825
24.05.1997-23.11.1998 arası 25 yıl 57 5900
24.11.1998-08.09.1999 arası 25 yıl 58 5975
09.09.1999-30.04.2008 arası prim ödeme gün sayısı 25 yıl olduğu için otomatik olarak en az 25 yıl olmak zorunda 60 7000 Not erkekler 60 yaşını doldurmuş olması, 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün, emeklilik primi ödemiş olmaları şartı ile emekliliğe hak kazanabilirler
01.05.2008- 2035 e kadar prim ödeme gün sayısı en az 25 yıl 100 gün olduğu için otomatik olarak en az 25 yıl 100 gün olmak zorunda 60 Kademeli artış var Kanunun yürürlüğe girdiği 01.05.2008 tarih ile 31/12/2008 tarihleri arasında sigortalı sayılanlar için 7100 gün olarak 1/1/2009 tarihinden itibaren sigortalı sayılanlar için ise her takvim yılı başında 7100 güne 100 gün eklenmek suretiyle 9000 güne çıkacaktır.
SSK Kadınların emeklilik tablosu
Kadın Sigortalıların Tamamlaması Gereken Yaş, Sigortalılık Süresi ve Prim Gün Sayısı
- İşe Başlama Tarihi,
- Kadınların emekliliği için sigortalılık süresi (ilk sigortalılık ile emeklilik başvuru tarihi arasında geçen süre
- bayanların emekliliği için Tamamlaması gereken yaş,
- Kadınların emekliliği için tamamlaması gereken prim ödeme süresi
A. İşe Başlama B. Hizmet C.Yaş D.Prim
01.04.1981 öncesi 20 yıl Yok 5000
01.04.1981-08.09.1981 arası 20 yıl 38 5000
09.09.1981-23.05.1984 arası 20 yıl 40 5000
24.05.1984-23.05.1985 arası 20 yıl 41 5000
24.05.1985-23.05.1986 arası 20 yıl 42 5075
24.05.1986-23.05.1987 arası 20 yıl 43 5150
24.05.1987-23.05.1988 arası 20 yıl 44 5225
24.05.1988-23.05.1989 arası 20 yıl 45 5300
24.05.1989-23.05.1990 arası 20 yıl 46 5375
24.05.1990-23.05.1991 arası 20 yıl 47 5450
24.05.1991-23.05.1992 arası 20 yıl 48 5525
24.05.1992-23.05.1993 arası 20 yıl 49 5600
24.05.1993-23.05.1994 arası 20 yıl 50 5675
24.05.1994-23.05.1995 arası 20 yıl 51 5750
24.05.1995-23.05.1996 arası 20 yıl 52 5825
24.05.1996-23.05.1997 arası 20 yıl 53 5900
24.05.1997-23.05.1998 arası 20 yıl 54 5975
24.05.1998-23.05.1999 arası 20 yıl 55 5975
24.05.1999-08.09.1999 arası 20 yıl 56 5975
09.09.1999-30.04.2008 arası prim ödeme gün sayısı 25 yıl olduğu için otomatik olarak en az 25 yıl olmak zorunda 58 7000 (Not bayanlar 58 yaşını doldurmuş olması, 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün, Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemeleri şartı ile emekliliğe hak kazanabilirler
01.05.2008- 2035’e kadar prim ödeme gün sayısı en az 25 yıl 100 gün olduğu için otomatik olarak en az 25 yıl 100 gün olmak zorunda 58 Kademeli artış var Kanunun yürürlüğe girdiği 01.05.2008 tarih ile 31/12/2008 tarihleri arasında sigortalı sayılanlar için 7100 gün olarak 1/1/2009 tarihinden itibaren sigortalı sayılanlar için ise her takvim yılı başında 7100 güne 100 gün eklenmek suretiyle 9000 güne çıkacaktır.
08.09.1999- 30.04.2008 Tarihileri arasında ilk defa Sigortalı Olan Erkekler 60 yaşını doldurmuş olması, 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün prim ödeyerek de emekli olabiliyor
08.09.1999 – 30.04.2008 tarihleri arasında ilk defa işe giren erkek sigortalılar (2000,201,2002,2003,2004,2005,2006,2007 yıllarında işe girmiş erkeklerin emekliliği dahil)
1- 60 yaşını doldurmuş olması ve en az 7000 gün,
2- 60 yaşını doldurmuş olması, 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün, emeklilik primi ödemiş olmaları şartı ile emekliliğe hak kazanacaklardır.
08.09.1999 – 30.04.2008 tarihleri arasında ilk defa işe giren bayanlar (2000,201,2002,2003,2004,2005,2006,2007 yıllarında işe girmiş bayanların emekliliği dahil)
1- 58 yaşını doldurmuş olması ve en az 7000 gün,
2- 58 yaşını doldurmuş olması, 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün, Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemeleri şartı ile emekliliğe hak kazanacaklardır.