İfa Yerine Edim Nedir? İfa Yerine Edim İle İfa Uğruna Edim Arasındaki Farklar Nelerdir?
İfa Yerine Edim Nedir?
Edime uygun ifa kuralı gereğince, bir borcun türü ne ise, borcun sona ermesi de, edimin o tür ile ifa edilmesiyle son bulur.Örneğin para borcunun, para ile ifa edilmesi kuralı gibi. Ancak bu kuralın istisnaları da mevcuttur. Şu şekilde; Borçlu, para borcunu, başka bir edim ile ifa etmek isteyebilir ( misal olarak, gayrimenkul ile ödemek, ya da üçüncü kişilerin çek ve senetlerini ciro ederek ödemek gibi, ki, bu çoğaltılabilir) borçlunun bu teklifini, alacaklının kabul etmesi halinde, ödemenin, ifa yerine mi yoksa ifa uğruna mı olduğu çok önemlidir.
İfa yerine edimde borçlu, alacaklının rızası ile, yüklenmiş olduğu edim yerine, başka bir edimle borcunu ifa ederek borcundan bütünüyle kurtulur. İfa yerine edimde, alacaklı, artık borçludan alacağını tahsil etmiştir. Bunun sonucu olarakta kar da, zarar da olabilecektir. Misal olarak, bir icra dosya borcuna karşılık alınan kambiyo senedi, ifa yerine alınmış ise, kambiyo senedinin vadesinde ödenmemesi durumunda, alacaklının, eski icra dosyası üzerinden borçlu hakkında işlemlere devam etmesi mümkün olmayacaktır.
Alacaklının, ödenmeyen kambiyo senedini ayrıca takibe koyarak alacağını tahsil etmesi gerekecektir. Yani, ifa yerine edimde, eğer mevcut borçludan alacağın tahsili imkanı varken alacaklı ifa yerine edimi kabul etmişse, eğer önceki alacak tahsil kabiliyeti oln bir alacak ise, yeni borçlulardan tahsil edilemeyecek durumda olabileceğinden, riskli bir durumdur.
İfa yerine edimi kabul eden alacaklı için bu çok önemlidir. İfa yerine edimde, alacaklı, ifa yerine gerçekleştirilen edimi kabul etmekle, aynen ifada olduğundan daha kazançlı da çıkabilir. Örneğin borçlu, borcuna karşılık alacaklıya ifa yerine bir gayrimenkul verip, alacaklı da bu gayrimenkulü sattığında, alacaklı olduğu tutardan daha fazlasını elde edebilir. Böyle bir durumda borçlu ” gayrimenkulün değerinin fazla olduğunu” söyleyemeyecektir, alacaklı da, borçludan “gayrimenkul ucuza gitti, borcun bitmedi” diyerek aradaki farkı isteyemez.İfa yerine edimde, kar, zarar ve riskin alacaklıda olması ile ifade edilmek istenen budur.
İfa uğruna edim nedir?
ifa yerine edime nazaran alacaklıyı koruyan bir uygulamadır. İfa yerine edime nazaran , ifa uğruna edimde, borçlu, borcundan borcundan kurtulmaz. Ancak, alacaklı alacağının tamamen aldığında borcundan kurtulur (esas takip ve ifa uğruna edimdem dolayı). Borçlunun, mevcut bir icra takibinde, ifa uğruna kambiyo senedi vermesi halinde, kambiyo senedi ödenmediği müddetçe, esas dosyadaki borçluluğu devam eder. Eğer kambiyo senedi ödenmezse, alacaklı, eski takibe devam edebileceği gibi, tahsilde tekerrür olmamak kaydı ile takip de yapabilirr. Her iki dosyada birden işlem de yapabilir. İfa uğruna yapılan edimden alacaklı ne elde ederse, borçlu, borcundan o nispette kurtulur. İfa yerine edimdeki gibi kar, zarar ve risk, bu kez alacaklıda yoktur.