Bir soru ile başlamak istiyorum? Hiçbir fabrikaya, üretim tesisine, ulaşım aracına sahip olmadan yedi yıl içinde değeri 62.5 milyar dolara ulaşan bir kuruluş olabilir mi? Ya da soruyu şöyle soralım yedi yılda, sıfırdan başlayarak, tek bir araca sahip olunmadan, dünyada 450 şehirde ve bir milyon kez kullanılan bir sistemi düşünebilir misiniz?
Yukarıdaki rakamı Türk Lirasına çevirirsek, yaklaşık 375 Milyar Türk Lirası civarında bir rakam. Bunun arkasındaki sırrı ve ismi elbette belirteceğiz.
Ancak fikir vermesi bakımından, Türkiye’nin iki dev projesiyle mukayese yapmak istiyoruz.
Kısaca; Avrasya tüneline bir göz atalım: Proje, toplam 1 milyar 245 milyon 121 bin 188 Amerikan Doları yatırıma sahip. 285 milyon 121 bin 188 Amerikan Doları tutarında özkaynak, 960 milyon Amerikan Doları tutarındaki kısmı ise kredi kullanılarak gerçekleşen bir proje, durun daha önemli bir husus var. Yukarıda yedi yılda 62,5 Milyar Dolara ulaşan ve tek bir aracı dahi olmayan kuruluştan bir yıl daha öncesinden ihale edilmiş, yani, 30 Haziran 2008 ihale tarihli Avrasya Tüneli’nin temeli 26 Şubat 2011 tarihinde atılmıştır. Elbette büyük projedir. Geçtiğimiz ayda faaliyete geçmiştir. İlk anlatılan proje, Avrasya Tünelinin tam 50 katı büyüklüğünde,
Peki 1915 Çanakkale Köprüsü’nde rakamlar nedir? 10 milyar 354 milyon 576 bin 202 TL ihale bedeli söz konusudur. Geçtiğimiz günlerde ihale açıklanmıştır. 2023 yılında açılması planlanmaktadır.
İlk paragraftaki tek bir aracı olmayan küçük dev, Avrasya tüneli gibi dev projeden bir yıl kadar daha erken bir zamanda Avrasya tünelinin, 50 katından daha büyüktür. Çanakkale köprüsünün bugünkü ihale bedelinin de yaklaşık 23 katıdır. Tabi ihale sonucu imalatın bitme tarihi 2023’teki rakamları kestirmek hiç de mümkün değildir.
Birinci projeyi açıklamadan, bu proje nasıl vücut buldu ona baktığımızda “kod yazma” kavramını görmekteyiz.
Kod yazma kavramı basit bir aritmetik işlemin yavaş yavaş geliştirilerek akıl almacak boyutlara ulaşması denilebilir. Şöyle düşünelim, bugün kod kavramı hiç olmasaydı. Bankalar çalışmaz, uçaklar uçmazdı..
Kod yazma veya geliştirme, bir yazılımı sıfırdan oluşturarak meydana getirme yada bir yazılımı geliştirmek için o yazılıma ekstradan kod dizgileri eklemek anlamına gelir. Yazılan kodlar yardımıyla gündelik yaşantımızda kullandığımız işletim sistemleri, internet tarayıcıları, internet siteleri ve daha nice çalışma meydana getirilir. Küçük parçalardan bir bütün oluşturmak ise tamamen kişinin hayal gücünüze kalmıştır.
İşte kod yazma sihirbazlığı ile kurulunan UBER yukarıda anlatılan ilk kuruluştur: Teknoloji dünyasının çok sevilen, çok konuşulan ve çok olay olan bir uygulamasıdır Uber. 2009 yılında San Francisco’dan ortaya çıkan Uber, kullanıcılarına özel sürücülerle özel araç hizmeti sunuyor. Uygulamanın arkasında ise Google var. Uber, Google Maps üzerinden çalışıyor. Tüm büyük akıllı telefon platformlarında da bulunuyor. Kullanıcılar, akıllı telefonlarından bulundukları noktaya göre özel taksiler çağırabiliyorlar. Sürücünün kim olduğu görüp, aracın gelişini de takip edebiliyorlar.
Aynı sistem ülkemizde de ilk olarak BiTaksi ile gelmiş olsa da, Uber de şimdilik yalnızca İstanbul’da olmak kaydıyla hizmetine devam ediyor. Yine de Uber’i taksilerden ayıran önemli faktörler bulunuyor. Uber’in ücretleri, yine bir taksi gibi başlangıç ve bitiş noktaları ile yolculuk süresine ve araçların çeşitlerine göre değişiyor. Kullanıcı, daha yolculuğu başlamadan fiyatın ne olacağını görüyor. Yine uygulama üzerinden kredi kartıyla ödeme imkanı sunan Uber sayesinde kullanıcı yanında para taşıma zorunluluğundan da kurtuluyor.
İşte önemli olan akıl, bilgi, çalışma, hedefe odaklanma, veri ve bilgi güvenliği, ile sermaye güvenliğidir. Avrasya tünelinin 50 katı büyüklükte bir kuruluş özgürlük ve güvenlik ortamında doğmuştur. Veri güvenliği ve öngörülebilirlik, kazanılmış haklara saygı olan bir ülkede doğmuştur, sermaye ve bilgi güvenliği olan bir ülkede doğmuştur. Öncelik hukuki güvenlik, artından da fikir ve teşebbüs hürriyeti ile sermaye güvenliğidir. En son ilave edilecek husus ise, işte bu alt yapılardan sonra kod ve kod yazma kavramı gelmektedir. Bunu elbette ders olarak okutmak gerekmektedir. Birde instagram’a bir gözatalım. O da neredeyse UBER’İN iki katı değerinde, sadece akıl, bilgi ve yazıma dayanıyor. İnstagramın değeri de kabaca avrasya tünelinin yüz katı değerinde….