EYT – Emeklilikte yaşa takılanlar konusunda son günlerde en çok konuşulan konu, Yüzde Beş Formülü ! Peki nedir bu eyt %5 formülü ?
ERKEN EMEKLİLİK İÇİN YÜZDE 5 FORMÜLÜ
Kimi ülkelerde olan bu çözüm de tartışılmıştı. Tekrar konuşuluyor. Yani emekliliğine ne kadar yıl kalmış ise Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT’liler) alacağı emekli maaşından yüzde beş eksik alma koşulu ile emekli olması. Örneğin emekli aylığı 2000 TL. olacak Emeklilikte yaşa takılan (EYT’li) yaş koşuluna bir yıl kalmış ise 100 TL. eksik maaş alacak, yani 1900 TL. maaş ile emekli olacak. İki yıl kalan ise 1800 TL. maaşı kabul etmesi halinde emekli olabilecek.
Bazı mesleklerde erken emeklilik durumları da söz konusu. Bunlardan ‘Yıpranma’, ‘Fiili Hizmet Süresi Zammı’ denilen avantaj, çalışılan sürelere belli oranda gün eklenerek ve işe girişi geriye çekerek erken emekliliğin yolunu açıyor. Yani 12 ay çalışmış kişi 15 ay çalışmış sayılıp, işe girişi 3 ay geri çekiliyor.
Erkeklerde erken emeklilik için askerlik borçlanması da var. Askerliğini işe girmeden önce yapan çalışanlar, askerlik borçlanmasıyla 1-2 yıl hizmet ve kazanabiliyor. Yaşı erkene çekmek için askerliği işe girmeden önce yapmış olmak gerekiyor. İşe girilen tarih borçlanma süresini belirliyor.
Doğum borçlanmasıyla erken emeklilik, eksik primlerin tamamlanması ile oluyor. Yıl ve yaş şartını tamamlamış bir annenin eğer primi eksikse bunları tamamlamak için beklemesi gerekmiyor. 3 çocuğa kadar borçlanma yaparak, 6 yıl kazanılabiliyor. Evlat edinen annelerin de doğum borçlanması hakkı bulunuyor. Ancak evlat edinilen çocukların 2 yaşını doldurmamış olması koşulu bulunuyor.
15 yıl sigortalılık süresi, 3 bin 600 prim günü olanlar, emekli olabiliyor. Bu formülle emeklilik için öncelikle 9 Eylül 1999’dan önce sigortalı olmak ve yaş şartını tamamlamak gerekiyor.
Sürekli bakıma muhtaç derecede malul çocuğu bulunan kadınların, 2008’den sonra prim ödeme gün sayılarının 4’te 1’i, prim ödeme gün sayıları toplamına ekleniyor ve bu süreler yaştan düşüyor. Bu da bir avantaj sağlıyor.
SSK emeklilik tabloları aşağıdaki gibidir . Emeklilik geçiş tabloları erkekler ve bayanlar için ayrı ayrı düzenlenmiştir. 2015 SSK emeklilik tablolarında emeklilik yaşı ve ssk ya ödenmesi gereken primler ve sigortalılık süresi bulunmaktadır. Sigortalılık süresi ile prim ödeme gün sayısını karıştırmamak gerekir.Sigortalılık süresi ilk sigortalılığınızdan hesaplama yaptığınız güne kadar yada emekli olacağınız tarihe kadar geçmiş süredir.Aralarda boşluk olması önemli değildir. Dolayısı ile sigortalılık ne kadar erken başlamışsa o kadar avantajlı bir durum oluşmaktadır. Bir hususu daha açıklamak isteriz. Tablolardan yararlanırken eğer askerlik borçlanması yapacaksa askerlik ilk sigortalılıktan önce mi sonra mı ona bakmak gerekir. Askerliğin ilk sigortalılıktan önce olmasında ilk borçlanılan süre kadar ilk sigortalılık geri çekilecektir. Bu hususu unutmamak gerekmektedir.
KOŞULLARA GÖRE EMEKLİLİK TABLOLARI:
SSK emeklilik tablosu Erkekler
A. İşe Başlama Tarihi,
B. Erkeklerin emekliliği için sigortalılık süresi (ilk sigortalılık ile emeklilik başvuru tarihi arasında geçen süre )
C erkeklerin emekliliği için Tamamlaması gereken yaş
C. Erkeklerin emekliliği için tamamlaması gereken prim ödeme süresi
A. İşe Başlama B. Hizmet C.Yaş D.Prim
08.09.1976 öncesi 25 Yıl Yok 5000
09.09.1976-23.05.1979 arası 25 yıl 44 5000
24.05.1979-23.11.1980 arası 25 yıl 45 5000
24.11.1980-23.05.1982 arası 25 yıl 46 5075
24.05.1982-23.11.1983 arası 25 yıl 47 5150
24.11.1983-23.05.1985 arası 25 yıl 48 5225
24.05.1985-23.11.1986 arası 25 yıl 49 5300
24.11.1986-23.05.1988 arası 25 yıl 50 5375
24.05.1988-23.11.1989 arası 25 yıl 51 5450
24.11.1989-23.05.1991 arası 25 yıl 52 5525
24.05.1991-23.11.1992 arası 25 yıl 53 5600
24.11.1992-23.05.1994 arası 25 yıl 54 5675
24.05.1994-23.11.1995 arası 25 yıl 55 5750
24.11.1995-23.05.1997 arası 25 yıl 56 5825
24.05.1997-23.11.1998 arası 25 yıl 57 5900
24.11.1998-08.09.1999 arası 25 yıl 58 5975
09.09.1999-30.04.2008 arası prim ödeme gün sayısı 25 yıl olduğu için otomatik olarak en az 25 yıl olmak zorunda 60 7000 Not erkekler 60 yaşını doldurmuş olması, 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün, emeklilik primi ödemiş olmaları şartı ile emekliliğe hak kazanabilirler
01.05.2008- 2035 e kadar prim ödeme gün sayısı en az 25 yıl 100 gün olduğu için otomatik olarak en az 25 yıl 100 gün olmak zorunda 60 Kademeli artış var Kanunun yürürlüğe girdiği 01.05.2008 tarih ile 31/12/2008 tarihleri arasında sigortalı sayılanlar için 7100 gün olarak 1/1/2009 tarihinden itibaren sigortalı sayılanlar için ise her takvim yılı başında 7100 güne 100 gün eklenmek suretiyle 9000 güne çıkacaktır.
SSK Kadınların emeklilik tablosu
Kadın Sigortalıların Tamamlaması Gereken Yaş, Sigortalılık Süresi ve Prim Gün Sayısı
- İşe Başlama Tarihi,
- Kadınların emekliliği için sigortalılık süresi (ilk sigortalılık ile emeklilik başvuru tarihi arasında geçen süre
- bayanların emekliliği için Tamamlaması gereken yaş,
- Kadınların emekliliği için tamamlaması gereken prim ödeme süresi
A. İşe Başlama B. Hizmet C.Yaş D.Prim
01.04.1981 öncesi 20 yıl Yok 5000
01.04.1981-08.09.1981 arası 20 yıl 38 5000
09.09.1981-23.05.1984 arası 20 yıl 40 5000
24.05.1984-23.05.1985 arası 20 yıl 41 5000
24.05.1985-23.05.1986 arası 20 yıl 42 5075
24.05.1986-23.05.1987 arası 20 yıl 43 5150
24.05.1987-23.05.1988 arası 20 yıl 44 5225
24.05.1988-23.05.1989 arası 20 yıl 45 5300
24.05.1989-23.05.1990 arası 20 yıl 46 5375
24.05.1990-23.05.1991 arası 20 yıl 47 5450
24.05.1991-23.05.1992 arası 20 yıl 48 5525
24.05.1992-23.05.1993 arası 20 yıl 49 5600
24.05.1993-23.05.1994 arası 20 yıl 50 5675
24.05.1994-23.05.1995 arası 20 yıl 51 5750
24.05.1995-23.05.1996 arası 20 yıl 52 5825
24.05.1996-23.05.1997 arası 20 yıl 53 5900
24.05.1997-23.05.1998 arası 20 yıl 54 5975
24.05.1998-23.05.1999 arası 20 yıl 55 5975
24.05.1999-08.09.1999 arası 20 yıl 56 5975
09.09.1999-30.04.2008 arası prim ödeme gün sayısı 25 yıl olduğu için otomatik olarak en az 25 yıl olmak zorunda 58 7000 (Not bayanlar 58 yaşını doldurmuş olması, 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün, Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemeleri şartı ile emekliliğe hak kazanabilirler
01.05.2008- 2035’e kadar prim ödeme gün sayısı en az 25 yıl 100 gün olduğu için otomatik olarak en az 25 yıl 100 gün olmak zorunda 58 Kademeli artış var Kanunun yürürlüğe girdiği 01.05.2008 tarih ile 31/12/2008 tarihleri arasında sigortalı sayılanlar için 7100 gün olarak 1/1/2009 tarihinden itibaren sigortalı sayılanlar için ise her takvim yılı başında 7100 güne 100 gün eklenmek suretiyle 9000 güne çıkacaktır.
08.09.1999- 30.04.2008 Tarihileri arasında ilk defa Sigortalı Olan Erkekler 60 yaşını doldurmuş olması, 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün prim ödeyerek de emekli olabiliyor
08.09.1999 – 30.04.2008 tarihleri arasında ilk defa işe giren erkek sigortalılar (2000,201,2002,2003,2004,2005,2006,2007 yıllarında işe girmiş erkeklerin emekliliği dahil)
1- 60 yaşını doldurmuş olması ve en az 7000 gün,
2- 60 yaşını doldurmuş olması, 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün, emeklilik primi ödemiş olmaları şartı ile emekliliğe hak kazanacaklardır.
08.09.1999 – 30.04.2008 tarihleri arasında ilk defa işe giren bayanlar (2000,201,2002,2003,2004,2005,2006,2007 yıllarında işe girmiş bayanların emekliliği dahil)
1- 58 yaşını doldurmuş olması ve en az 7000 gün,
2- 58 yaşını doldurmuş olması, 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün, Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemeleri şartı ile emekliliğe hak kazanacaklardır.
EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR KONUSUNDA ÇÖZÜM YOLDA
Emeklilikte yaşa takılanlar hususundaki ızdırap halen sürüyor. 8 Eylül 1999 tarihine kadar emekli olmak için yaş şartı bulunmamaktaydı. 8 Eylül 1999 tarihinde kadınlar için 20 yıl hizmet ve beş bin gün çalışma yani prim gün sayısı gerekmekte, erkekler için ise 25 yıl hizmet, yani işe başlama tarihi ile emekliliğe müracaat günü arasında 25 yılın geçmiş olması ve 5000 gün de prim ödenmesi gerekiyordu. Bir gün sonra her şey değişti. Üçüncü bir şart daha eklendi. Bu da EYT’lilerin temel sorunu olan ve Emeklilikte Yaşa Takılma olarak ta ifade edilen Emeklilikte Yaşa Takılanların (EYT’lilerin) sorunu olan EYT’de yaş olarak ortaya çıktı.
Sorun bir türlü çözülmedi. Bu nedenle de emeklilikte yaşa takılan binlerce vatandaş konuyla ilgili yapılacak çalışmaların süratle neticelenmesini bekliyor. Öylesine zararlar doğdu ve EYT (emeklilikte yaşa takılan) binlerce insan yeniden telafisi güç veya imkansız durumla karşılaşmamak için çözüm bekliyor. Bu durumdaki emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) kendi konularında yapılan EYT haberlerini ve yeni gelişmeleri İnternet üzerinden takip ediyor. En son Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Müezzinoğlu, erken emeklilikte yaşa takılanlar hakkında açıklama yaptı. Bakan Müezzinoğlu bir önceki açıklamasında da EYT’liler için, emeklilik primini doldurmuş ama 1-2 yıl veya 6 ay süre bekleyen durumunda olanların bu süre zarfında sağlık hizmetinden yararlanamadıklarını, bu durumun yeniden düzenleneceğini ve artık sağlık hizmetlerinden GSS kapsamında yararalanabileceklerini ifade etti.