HİSSELİ TAŞINMAZ ALIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR, ÖN ALIM DAVASINDAN YA DA ZARARDAN KURTULMA YOLLARI
ŞUF’A, ÖNALIM DAVASINDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE NEDİR, NASIL KISALTILIR?
Bu davanın açılabileceği hak düşürücü süre, hisse satışından itibaren 2 yıldır. Bunun anlamı şudur: Dava açacak hissedar, bu davayı satıştan itibaren 2 yıl içinde istediği zaman açabilir; 2 yıl geçtikten sonra da hiçbir şekilde açamaz. Bu iki yılın uzun olduğunda elbette ki kuşku yoktur. Taşınmaz hissesi satın alan kişinin 2 yıl süreyle dava açılabilir endişesiyle beklemesinin zor bir durum olduğu da açıktır. Ancak Medeni Kanun taşınmaz hissesi satın alan kişiye, bu 2 yıllık süreyi 3 aya düşürme hakkını tanımaktadır. Şöyle ki, hisse satın alan kişi bu hisseyi satın aldığı hususunu, noterden göndereceği ihtarnameyle satışa taraf olmayan diğer hissedarlara bildirebilir. Bu taktirde ihtarnameyi tebellüğ eden her bir paydaş, ihtarnameyi aldığı tarihten itibaren 3 ay içinde önalım davasını açmak zorunda kalır. Bu süre içinde (3 ay içinde) şufa davası açmaz ise artık bu kişi için 2 yıllık sürenin bir anlamı kalmaz; önalım davası açma hakkı sona erer.
İkinci dikkat çekilmesi gereken konu ise şudur: Önalım davası açan kişi, tapuya beyan edilen satış bedelini ödeyerek hisseyi satın alma hakkına sahiptir. Bu davaya karşı hisseyi satın alan davalının, gerçek satış bedelinin daha yüksek olduğunu savunması – bedelde muvazaa yaptığının ikrarı anlamında olacağı cihetle – kaale alınmaz. Sonuç itibariyle gerçekte daha yüksek bir bedelle satın almış olsa bile, satın aldığı hisseyi tapuya beyan ettiği düşük bedel karşılığında dava açan kişiye teslim etmek zorunda kalabilir.
O halde taşınmaz hissesi satın alan kişinin, böylesi bir risk ile karşı karşıya kalmama adına yapması gereken şudur: Öncelikle satış sırasında satış bedeli olarak daha düşük olan emlak beyan değerini değil fakat, gerçek satış bedelini beyan etmesi gerekir. İkinci olarak da satış tarihinden itibaren 2 yıl gibi uzun bir süreyle tedirginlikle beklememek için satışı müteakip vakit geçirmeden, hisseyi satın aldığı hususunu diğer paydaşların tamamına noterden çekeceği ihtarnameyle bildirmelidir.
Taşınmaz hissesi satın alan kişi, şayet böyle bir dava riski ile hiç ama hiç karşı karşıya kalmak istemiyorsa, bu takdirde yapması gereken şudur: Hisse satışını yapan kişi dışındaki paydaşların tamamından önalım hakkından feragat ettiklerine dair yazılı ve imzalı bir belge almalıdır. Bu belgeyi alırken de “filan kişinin, filan kişiye, filan taşınmazdaki hissesini satması halinde, şufa hakkı kullanmayacağım” tarzında; taşınmazın tapu bilgilerini, satıcı ve alıcının isimlerini özellikle zikretmesi gerekmektedir. Şayet böyle bir feragatname elde edildikten sonra hisse satın alınmışsa, artık orada önalım davası açılamaz.